در حال حاضر، از داروهای بدون نسخه می‌توان به عنوان گزینه‌ای برای مدیریت بسیاری از بیماری‌ها و علائم آن‌ها استفاده کرد. اما انتخاب درست این داروها بسیار مهم است و باید با آگاهی کامل انجام شود. ما در اینجا، به بررسی انواع دارو‌های بدون نسخه و نکات مهمی که باید درمورد آن‌ها در نظر گرفته شوند تا انتخاب مناسب صورت گیرد، می پردازیم.

انواع مسکن‌ها

مسکن‌های بدون نسخه ( OTC ) که به تسکین درد و کاهش تب کمک می‌کنند، به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

ـ استامینوفن

ـ داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی که بیشتر به عنوان NSAID شناخته می‌شوند و شامل: ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن سدیم هستند.

مسکن‌ کودکان 

استفاده از آسپرین در کودکان و نوجوانان می‌تواند باعث ابتلا به سندرم ری که بر روی مغز، کلیه‌ها و کبد تاثیر می‌گذارد شود. کودکان و نوجوانان هنگام بیماری می‌توانند داروهایی مانند: ایبوپروفن و استامینوفنی که دوز آن مناسب با سن‌شان باشد مصرف کنند.

سالمندان نیز باید در مصرف داروهای بدون نسخه محتاط باشند، زیرا این داروها ممکن است در افراد مسن عوارض جانبی بیشتر ایجاد کند.

مسکن و فشار خون

برخی از مسکن‌های بدون نسخه ممکن است با برخی از داروهای فشار خون تداخل ایجاد کنند و یا می‌تواند فشار خون را افزایش دهند. اگر داروهای فشار خون مصرف می‌کنید، به طور منظم فشار خون خود را چک کنید و از پزشک درمورد داروهای بدون نسخه‌ای که می‌توانید مصرف کنید، مشورت بگیرید.

مسکن و معده

برخی از مسکن‌های ضد درد استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم ممکن است برای روده‌های شما مناسب نباشد و یا می‌توانند پوشش داخلی معده را تحریک کنند و منجر به زخم و خون ریزی معده شوند یا زخم‌هایی را که از قبل داشتید را تشدید کنند. اگر مجبور به استفاده از مسکن‌های ضد درد غیراستروئیدی هستید، کمترین دوز دارو را انتخاب کرده و بهتر است آن را با غذا میل کنید تا به معده خود آسیب نرسانید.

مسکن و کلیه‌ها

داروهای NSAID می‌توانند در عملکرد کلیه‌ها اختلال ایجاد کنند. استفاده زیاد از این داروها می‌تواند بیماری کلیوی را بدتر کرده و منجر به نارسایی کلیه شود. اگر به بیماری مزمن کلیوی مبتلا هستید، قبل استفاده از مسکن‌های ضد درد NSAID با پزشک خود مشورت کنید.

مسکن و قلب

استفاده از آسپرین با دوز کم می‌تواند از لخته شدن خون جلوگیری کند. از طرفی استفاده طولانی مدت از NSAID غیر آسپرین به ویژه در دوز‌های بالا می‌تواند فشار خون و خطر حمله قلبی یا سکته را افزایش دهد. افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی یا فشار خون بالا هستند قبل از مصرف NSAID باید با پزشک خود مشورت کنند.

مسکن و کبد

در صورت مصرف بیش از حد استامینوفن، ممکن است آسیب شدید کبدی رخ دهد. برای جلوگیری از مشکلات کبدی بیش از دوز توصیه شده مصرف نکنید. افراد مبتلا به سیروز کبدی باید به طور کامل از مصرف NSAID اجتناب کنند و فقط از استامینوفن با دوز کم استفاده کنند.

بارداری و تسکین درد

هنگامی که باردار هستید، تقریبا هر چیزی که وارد بدن شما می‌شود به جنین نیز می‌رسد. NSAIDs برای زنان باردار در سه ماهه سوم به دلیل افزایش خطر عوارض در جنین توصیه نمی‌شود. قبل از استفاده از این داروها حتما با متخصص زنان خود مشورت کنید. ممکن است برای کاهش دردها درمان‌های خانگی وجود داشته باشد که کمک کننده باشد، مانند: ماساژ، کیسه آب گرم برای کمر درد.

تداخلات دارویی

بهتر است بدانید که ممکن است مصرف دو یا چند دارو در بازه زمانی یکسان عوارض خطرناکی داشته باشد. برای مثال مصرف همزمان  NSAIDs و وارفارین  ( رقیق کننده خون ) خطر خون ریزی را افزایش می‌دهند، استامینوفن نیز می‌تواند اثرات آن را افزایش دهد. بهتر است درمورد همه داروها، مکمل‌ها و  ویتامین‌هایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود مشورت کنید.

همانطور که مطالعه کردید داروهای بدون نسخه ممکن است برای برطرف کردن علائم بیماری‌ها و بهبودی وضعیت بیماران مفید باشند. اما استفاده از این داروها باید با دقت و احتیاط انجام شود. چرا که مصرف بیش از حد یا نادرست این داروها می‌تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد. بنابراین، قبل از مصرف هر گونه داروی بدون نسخه، می‌توانید از طریق راه‌های تماس ذکر شده در وبسایت، با مطب دکتر الهه دولتشاهی فوق تخصص روماتولوژی در ارتباط باشید و با ایشان در این مورد مشورت کنید.